Nafarroa Zirkularra Landa Garapeneko eta Ingurumeneko Departamentuak Lursarearekin eta Nafarroako Tokiko Ekintza Taldeekin batera sustatutako proiektua da, eta horretan Nafarroako lau Tokiko Ekintza Taldeek eta Lursareak (Jasangarritasunerako Nafarroako Agentzia) parte hartzen dute.

Proiektuaren helburua ekonomia zirkularra sustatzea da, baliabideen erabilera efizienteago bateranzko aldaketa sustatzen du. Proiektuaren helburua ekonomia zirkularra sustatzea da, baliabideen erabilera efizienteagoranzko eta arduratsuago bateranzko aldaketa bultzatuz.
Landa-eremuarentzat ekonomia-hazkunde jasangarria izateko aukera bat da, ingurumenarekiko errespetuzkoa eta landa-eremuetako biztanleentzat integratzailea.

Aurkezpena

Ekonomia zirkularra eredu ekonomiko berri bat da, jasangarria, ingurumenekoa eta ekonomikoa.

2019ko maiatzean, Nafarroako Gobernuko Landa Garapeneko Departamentuak akordio bat sinatu zuen Tokiko Ekintza Taldeekin, landa-eremuan ekonomia zirkularra sustatzeko LEADER ikuspegiaren barruan. Proiektu hori, «Nafarroa Zirkularra», LURSAREA Lurraldearen Jasangarritasunerako Nafarroako Agentziak koordinatzen du.

Egungo hazkunde-eredu ekonomikoa, «Hartu, egin, baztertu» eskema jarraitzen duena, bere gaitasun fisikoaren mugara iristen ari da. Energia-kopuru handiak eta beste baliabide merke eta erraz batzuk edukitzean oinarritzen da horrek jasanezina egiten du gero eta baliabide mugatuago ditugula kontuan hartuta, ingurumen-, ekonomia- eta gizarte-adierazleek erakusten duten bezala.

Eredu lineal horren aurrean, ekonomia zirkularrak baliabideen aprobetxamendu maximoa eta ahalik eta hondakin gutxien sortzea bilatzen ditu, materialak, produktuak eta horien osagaiak prozesu zirkularretan mantenduz, eta horien bidez balio-katera itzul daitezke haien bizitza erabilgarria amaitu ondoren.

Erabilerak kontsumoa ordezkatzen du, eta kontsumoa ziklo eraginkorretan soilik gertatzen da. Horrela, lortu nahi da produktuek, osagaiek eta baliabideek, oro har, erabilgarritasunari eta balioari eustea uneoro, balioa sortzeko mekanismoen bidez, eta horiek baliabide finituen kontsumoari lotu gabe.

Ekonomia zirkularrak ekoizpen- eta kontsumo-ereduak berrinterpretatzera behartzen gaitu, aberastasuna sortzeari uko egin gabe, eta arreta bizi-kalitatean jarriz. Horregatik, ingurumen-onurez gain, ekonomia zirkularrak aurrezteko eta landa-lurraldeen garapen ekonomiko eta sozialerako ahalmen handia du, honako alderdi hauetan:

Energia-aprobetxatzea, tokiko jatorria duten energia-iturri berriztagarriekin.
Nekazaritzako eta abeltzaintzako ustiategi iraunkorren ereduak garatzea, inguruko ziklo biologikoak errespetatzen dituztenak.
Kalitateko tokiko produktuari balioa ematea.
Tokiko eragile publiko eta pribatuen arteko sinergiak, ekonomia zirkularreko ekintzak bultzatzeko.
Tokiko paisaiaren eta ondarearen antolamendua eta turismo-ustiapena.
Hondakinen kudeaketa mankomunatua (organikoak eta bestelakoak).
Lurraldea berrindustrializatzea, tokian tokiko baliabideak erabiliz.
Tokiko enplegua sortzea.

Alderdi horietan aurrera egiteko komunitate osoaren ahalegin bateratua eskatzen denez, ekonomia zirkularrak landa-erkidegoak indartzen eta kohesionatzen ditu.

Helburuak

Nafarroa Zirkularraren helburua da landa-lurraldeetan ekonomia zirkularra ezartzea, lankidetza bateratuko proiektu baten bidez. Proiektu horretan Nafarroako Tokiko Ekintza Taldeek (Lursareak koordinatuta) eta Lurraldearen eta Jasangarritasunaren Agentziak hartzen dute parte.

Helburu orokor hori honako helburu espezifiko hauetan banakatzen da:

Tokiko ekintza-taldeetako teknikariek ekonomia zirkularraren printzipioei buruzko informazio nahikoa dutela bermatzea, haien lurraldeko eragile ekonomiko eta sozialei arreta emateko ohiko lanean txertatzeko, tokiko garapen jasangarria bultzatze aldera.
Landa-inguruneetan garatzen diren ekonomia zirkularreko proiektuak antzeman eta ezagutaraztea, eta erakustea landa-ingurunea dela gizarteek garapen jasangarriko eta zirkularreko ereduetarantz aldatzeko duten gaitasuna gidatzen duena.
Berrikuntza-kontzientzia areagotzea, kontsumo arduratsu eta zirkularrarekiko gizarte konprometitu eta aktiboa lortzeko.
Tokiko Ekintza Taldeek lurralde-garapen jasangarriaren berrikuntzaren lidergoan duten zeregina ikusaraztea, kasu honetan, ekonomia zirkularrari lotuta.
Nafarroako Tokiko Ekintza Taldeen arteko lankidetza indartzea, landa-ingurunearen ikusgarritasuna ekonomia zirkularraren eremuan maximizatzeko.

Lan-esparruak.

Ekonomia zirkularraren barruan, Tokiko Ekintza Taldeek bere jarduna 4 lan-eremutan zentratzea erabaki dute:

Energia-efizientzia.
Uraren eta hondakinen kudeaketa.
Elkarlaneko ekonomia.
Turismo iraunkorra.

Jarduera-ildoak

Proiektuaren jarduera-ildoak dira:

1
TETetako langileentzako prestakuntza-kanpaina

Landa-eremuetako biztanleak modu eraginkor eta praktikoan sentsibilizatzea ekonomia zirkularraren oinarrien inguruan, ekoizpen eta kontsumo arduratsuarekin konprometitutako gizarte aktiboa bultzatzeko, garapen jasangarria sustatuz.
Tokiko Ekintza Taldeetako teknikariei prestakuntza ematea ekonomia zirkularraren printzipioei eta horiek produkzio-sektoreetan dituzten aplikazioei buruz, bai eta ekonomia zirkularraren ikuspegitik proposamen berritzaileak sortzeko baliabideei, bideei, sistemei eta ereduei buruz ere.

50 orduko prestakuntza-programa bat abian jartzea, teoria, praktika eta proiektua bertatik bertara ezagutzeko bisitak barne hartzen dituena.
Prestakuntza-programa hori AINek (Nafarroako Industriaren Elkartea) eta NUPek eman diete Tokiko Ekintza Taldeetako teknikariei, 2019ko maiatza eta iraila bitartean.
Cederna Garalur Elkartearen kasuan, 14 lagunek parte hartu dute prestakuntzan; garapen-eragileak eta teknikariak.

Ekonomia zirkularreko jardunbide egokien gida bat egitea LEADER ikuspegiarekin

Nafarroako Ekonomia Zirkularreko Jardunbide Egokien baterako gida argitaratzen laguntzea, arestian aipatutako lan-eremuetan lurraldekoak bilduz.
Ekonomia zirkularra sustatzea Nafarroako Mendialdean, bideragarritasun tekniko eta ekonomikoko azterlanak landuz.

Zortzi bideragarritasun-azterketa tekniko eta ekonomiko prestatu dira tokiko eragile pribatuekin elkarlanean.
Proiektuak Baztanen, Basaburuan, Bidasoako eskualdean, Iratiko Hondakinen Mankomunitatean, Orotz-Betelun, Erronkarin, Zaraitzu Ibarrean eta Sakanan eraginkortasun energetikoaren, hondakinen kudeaketaren eta elkarlaneko ekonomiaren arloetan garatutako ekimenei dagozkie.
Gainera, Nafarroako Mendialdeko ekonomia zirkularreko 22 jardunbide egoki bildu dira, eta horietatik 12 aukeratu dira Nafarroako ekonomia zirkularreko Jardunbide Egokien Gidan argitaratzeko.

Ekonomia zirkularrari buruzko komunikazio-kanpaina

Lurraldean prestakuntza- eta sentsibilizazio-jardunaldiak programatu.
“Berdean ekin” jardunaldia antolatzen lagundu.
Landa-eremuan ekonomia zirkularreko esperientzia erakusleak hautatu.
Emaitzak jakinarazi.

Udalekin elkarlanean, Cederna Garalur Elkarteak energia-autokontsumoari buruzko hiru hitzaldi antolatu ditugu Larraintzarren, Lekunberrin eta Leitzan. Eta, Larraungo Udalarekin elkarlanean, hitzaldia antolatu genuen autokontsumo energetikoaren inguruko tokiko proiektuak azaltzeko.Gainera, hitzaldi horien barnean, energia-autokontsumoari informazio-eskuliburu bat argitaratu dugu.
Bestalde, urriaren 2an Iruñeko Nafarroa Arenan izan zen “Berdean ekin” jardunaldia antolatzen lagundu genuen. Jardunaldi horretan, Ultzamako Baserri Eskolaren proiektua aurkeztu zen, Cederna Garalur Elkarteak ekonomia zirkularreko esperientzia erakusle gisa aukeratua, kasu honetan turismo jasangarriko esperientzia gisa.
Horrez gain, urriaren 5ean, Agoitzen “Jolastera! Murriztu eta berrerabili!” jardunaldia egin zen.

Energia-autokontsumoari bburuzko jardunaldia (Larraintzar-Lekunberri-Leitza-Larraun).

Nafarroa Zirkularra proiektuaren barnean, 2019ko iraila eta urria bitartean Cederna Garalur Elkarteak energia-autokontsumoari buruzko lau hitzaldi antolatu ditu Larraintzar, Lekunberri, Leitza eta Larraunen. Horietan guztietan udalen lankidetza jaso dugu.

Hitzaldi horiek 2019ko apirileko 15/2018 Errege Dekretua onartu izanaren testuinguruan programatu dira. Dekretuak berrikuntza garrantzitsuak dakartza autokontsumo kolektiboa bultzatzeko (bai etxebizitzetan, bai industrialdeetan), energia-soberakina etxebizitzen artean partekatzeko, autokontsumo berriztagarria bultzatzeko, izapideak sinplifikatzeko edo zergak ezabatzeko.

Energia ekoiztea eta energia-kontsumoa dira ekonomia zirkularraren zutabeetako bi. Energia-kontsumoko ohiko eskemaren aurrean, autokontsumoak ahalbidetu egiten du etxeko kontsumoan energia berriztagarria sartzea, eta herritarrei energia independenteki sortzeko aukera ematen die, modu jasangarrian eta ekonomikoan, tokian tokiko energia-iturrien alde eginez: biomasa, eguzkia, haizea edo jauzi hidraulikoak, kasurako.

Beraz, energia-autokontsumoa herritar guztiei eragiten dien eta interesatzen zaien kontua da. Saio horien helburua da, hain zuzen ere, azaltzea zer den autokontsumo energetikoa, zein diren horren modalitateak eta nola egin diezaiekeen mesede bai tokiko erakundeei, bai enpresei edo partikularrei, kasu zehatzak aztertuta.

Larraintzar, Lekunberri eta Leitzako saioak David Gordejuelak eman zituen, Cederna Garalur Elkartearen Energia Efizientziako Zerbitzua kudeatzen duen industria-ingeniariak. Bestalde, Larraungo jardunaldian Nafarroako Mendialdean jada ezarrita dauden adibide praktikoak aurkeztu ziren.

Apirilean onartutako 15/2018 EDk autokontsumo kolektiboa sustatzeko berrikuntzak jasotzen ditu (bai etxeetarako, bai industrialdeetarako), etxebizitzen artean energia soberakina partekatzeko, autokontsumo berriztagarria bultzatzeko, izapideak errazteko edo zergak kentzeko.

Hitzaldietan berrikuntza horiez hitz egiten da, eta partikularrei, enpresei eta toki-erakundeei zer onura ekarriko dizkien azaltzen da adibide praktikoekin. Hitzaldiak David Gordejuelak emanen ditu, NASEIn lan egiten duen eta energia efizientzian aditua den ingeniaria. NASEI Cederna Garalur Elkartearen energia efizientziako zerbitzuaren enpresa aholkularia da.

Cederna Garalur Elkarteak energia-autokontsumoari buruzko hiru hitzaldi antolatu ditu irailaren 23an eta 30ean eta urriaren 7an Larraintzarren (Ultzama), Lekunberrin eta Leitzan, hurrenez hurren. Antolakuntzan hiru udalerri horietako udalek lagundu dute.

“Jolastera! Murriztu eta berrerabili!” Agoitz, 2019ko urriaren 5a

Urte osoan egindako jarduerei amaiera emateko, Cederna Garalur Elkarteak, Agoizko Udalarekin, herriko ikastetxeekin eta Iratiko Hondakinen Mankomunitatearekin elkarlanean, «Jolastera! Murriztu eta berrerabili! «.

Familiei zuzendutako ekitaldiaren helburua kontsumo arduratsua eta birziklapena sustatzea izan da, zaborretara eta edukiontzi horietara botatzen diren ontziak berrerabiliz, eta jostailu, ontzi eta apaingarri bihurtuz beste erabilera bat emanez.

Gainera, bertako artista Patxi Huartek, Agoizko haurrekin batera, instalazio kolektibo bat egin du, botilaz, tapoiz, lataz, erretiluz eta ontziz osatuta. Agoizko Kultura Etxeko fatxadan dago ikusgai.

«Berdean ekin» jardunaldia. Iruñea. Urriaren 2a.

«Nafarroa Zirkularra» LURSAREA proiektuaren barnean, Nafarroako lau Tokiko Ekintza Taldeekin batera, «Berdean Ekin – Nafarroa Zirkularra» jardunaldia antolatu dute Iruñeko Nafarroa Arena pabiloian.

Jardunaldia ekonomia zirkularraren gakoak azaldu zituzten hiru adituren azalpenekin hasi zen:Gregorio Borge (Zicla), Andy Backer (Sustainable Reference) eta Nicola Cerantola (Ecologing).

Horrez gain, “Ekonomia zirkularreko jardunbide onen gida” aurkeztu da. Gida horrek Nafarroa eredu zirkular baterantz bideratzen lagunduko duten 45 jardunbide arrakastatsu jasotzen ditu.

Aurkezpenarekin batera mahai-inguru bat eginen da. Horretan, jasotako jardunbide horietako lau ordezkarik ekonomia zirkularrari buruzko haien esperientzia eta ikuspegia kontatuko digute, lau alderditan: uraren eta hondakinen kudeaketa; ekonomia kolaboratiboa; energia-kudeaketa eta turismo jasangarria.

Nafarroako Mendiaren aldetik, Oscar Labat Ultzamako Baserri Eskolako bazkidea izan da. Baserri Eskola proiektu aitzindaria da, eta elikaduraren eta eraikuntza jasangarriaren alde egin du klima-aldaketaren aurka borrokatzeko bitarteko gisa, emakumeen laneratzea eta genero-berdintasuna oinarri hartuta. 2013an sortu zenetik, erakundeak bere jarduera dibertsifikatu du, eta gaur egun jarduera ugari eskaintzen ditu; besteak beste, hondakinak berrerabiltzea, tokiko produktua sustatzea 0 Km jatetxearen bidez (Slow Food filosofia gisa), turismo hezitzaile eta ingurumenarekiko sentsibilizazioa.